ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ας πάμε μερικές εβδομάδες πίσω κι ας φανταστούμε κάποιον να μας λέει τα εξής: "Μέσα σε ένα μήνα, τα σχολεία θα κλείσουν. Σχεδόν όλες οι δημόσιες συγκεντρώσεις θα απαγορευθούν. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα αναγκαστούν να απέχουν από την εργασία τους. Οι κυβερνήσεις θα ανακοινώσουν μερικά από τα μεγαλύτερα πακέτα οικονομικών κινήτρων στην ιστορία. Οι τράπεζες δεν θα εισπράττουν στεγαστικά δάνεια, ενώ οι άστεγοι θα μπορούν να παραμένουν στα ξενοδοχεία χωρίς χρέωση. Οι κυβερνήσεις των κρατών θα επεξεργαστούν τρόπους για άμεση παροχή βασικού εισοδήματος. Οι άνθρωποι θα συνεργαστούν -με διαφορετικούς βαθμούς συμμόρφωσης- σε ένα κοινό σχέδιο διατήρησης τουλάχιστον δύο μέτρων απόστασης μεταξύ τους, όπου αυτό είναι δυνατόν". Τι θα πιστεύαμε από όλα αυτά;

Οι καταστροφές, όπως και οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, δεν φωτίζουν απλά τον κόσμο όπως είναι. Ανοίγουν χάσματα και στον κόσμο της κανονικότητας, επίσης. Και μέσα από αυτά μπορούμε να διακρίνουμε τις δυνατότητες που απορρέουν από το διαμορφούμενο τοπίο. Κάποιοι επικεντρώνονται περισσότερο σε όλα όσα μπορεί να πάνε στραβά. Άλλοι είναι πιο αισιόδοξοι, εστιάζοντας περισσότερο σε εκείνα που μπορούν να κερδηθούν. Βέβαια, κάθε καταστροφή δεν εμπεριέχει ποτέ μόνο τη μία ή την άλλη πλευρά: η απώλεια και το κέρδος συνυπάρχουν πάντα. Μόνο εκ των υστέρων θα γίνουν πιο σαφή τα περιγράμματα του νέου κόσμου μέσα στον οποίον μπαίνουμε.

Επί του παρόντος ένας παγκόσμιος, καινούργιος ιός μας κρατά περιορισμένους στα σπίτια μας και αναπροσανατολίζει ήδη τη σχέση μας με τον έξω κόσμο, ακόμη και τη σχέση του ενός με τον άλλον. Ορισμένες αλλαγές που αναμένονται τους προσεχείς μήνες -ή και χρόνια- μπορεί να φαίνονται ασυνήθιστες ή ανησυχητικές. Θα είναι για παράδειγμα το άγγιγμα, το νέο ταμπού;

Αυτή η απώλεια της αθωότητας -ή του εφησυχασμού- θα αλλάξει κατά πολύ τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούμε με τον κόσμο γύρω μας. Τώρα πλέον γνωρίζουμε ότι το να αγγίζεις πράγματα, να είσαι κοντά σε άλλους ανθρώπους ή να αναπνέεις μαζί τους μέσα σε έναν κλειστό χώρο μπορεί να είναι επικίνδυνο. Η συνήθεια να πλένουμε συνεχώς τα χέρια μας θα μπορούσε να γίνει η δεύτερη φύση μας, όσο και να αποφεύγουμε τον χαιρετισμό δια χειραψίας ή να αγγίζουμε τα πρόσωπά μας.

Η άνεση της παρουσίας των άλλων θα μπορούσε εύκολα να αντικατασταθεί από μια μεγαλύτερη άνεση: αυτήν της απουσίας τους -ειδικά εκείνων που δεν είναι αρκετά οικείοι μας. Η ερώτηση: "Υπάρχει λόγος να το κάνεις αυτό online;" θα μπορούσε εύκολα να αντικατασταθεί από το: "Υπάρχει κάποιος καλός λόγος να το κάνεις αυτοπροσώπως;" ακόμη και αν είμαστε πεπεισμένοι ότι πράγματι υπάρχει αυτός ο λόγος.

Το παράδοξο της επικοινωνίας μέσω διαδικτύου θα αυξάνεται συνεχώς: δημιουργεί περισσότερη απόσταση, σίγουρα, αλλά και περισσότερη σύνδεση, καθώς θα επικοινωνούμε πιο συχνά με ανθρώπους που θα βρίσκονται -λίγο έως πολύ- μακριά μας, αλλά που θα αισθάνονται πιο ασφαλείς εξαιτίας αυτής της απόστασης.

Θα μπορούσε τελικά να πει κανείς πως ζούμε σε συνθήκες μιας εικονικής πραγματικότητας, όχι μόνο επειδή αλλάζει τόσο γρήγορα, αλλά γιατί οι τελευταίες εβδομάδες έχουν φέρει στη επιφάνεια το γεγονός πως ό,τι θεωρούμε δεδομένο μπορεί να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή. Και αυτή η απλή αλήθεια, η τόσο αποσταθεροποιητική και απελευθερωτική συνάμα, είναι δύσκολο να ξεχαστεί. Δεν παρακολουθούμε απλά μία ταινία: γράφουμε μία μαζί, μέχρι το τέλος.

Βασιλική Δραγούνη