Ρωγμές στο προσωπείο

ΜΕ ΤΗ Βασιλική Δραγούνη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Συμπαντικές Διαδρομές

 

Αγαπητή κυρία Δραγούνη, καλημέρα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το καινούργιο σας βιβλίο από τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, με τίτλο «Ρωγμές στο προσωπείο». Κάθε χρόνο κυκλοφορούν άπειρα καινούργια βιβλία. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσθέσει το δικό σας βιβλίο; Για ποιο λόγο κάποιος να το επιλέξει για να το διαβάσει;

Καλημέρα σας. Ήταν μια βασική επιθυμία μου μέσα από αυτές τις 72 μικρές ιστορίες να αναπαραστήσω τις διάφορες πτυχές του εγώ, έτσι όπως προσπαθούμε να τις αναδείξουμε ή να τις κρύψουμε. Ο κόσμος είναι γεμάτος μάσκες και όλοι είμαστε κατασκευαστές μασκών. Οι μάσκες αντιπροσωπεύουν την επιθυμία μας να μάθουμε ποιοι είμαστε. Οι μάσκες είναι δύσκολες: κρύβουν την ταυτότητά μας αλλά όχι τον αληθινό μας εαυτό. Οι μάσκες είναι επικίνδυνες: δεν κρύβουν απλώς, αλλά μεταμορφώνουν αυτό που είμαστε. Γινόμαστε αυτοί που υποδυόμαστε.

Όλοι φοράμε «μεταφορικές» μάσκες, που δεν μπορούμε να τις αφαιρέσουμε χωρίς να αφαιρέσουμε και λίγο από το δέρμα μας.

 

Επιλέξετε δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο, που να εκφράζουν αυτό που θέλετε να μεταδώσετε στους αναγνώστες, ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν πιο εύκολα τον κόσμο του βιβλίου σας.

«Αυτά είναι σίγουρα ενδιαφέροντα νέα, δεν είχα ιδέα για τα σχέδια του πατέρα σου για την εταιρεία. Μάλλον δεν ήθελε να με αποσπάσει από τις προετοιμασίες του γάμου», είπε η Μιράντα με πικρία. Αλλά η Ηλιάνα δεν είχε τελειώσει. «Τι σημασία έχει; Αφού το ξέρεις ότι δεν πρόκειται ποτέ να κληρονομήσεις ή να αναλάβεις την εταιρεία του μπαμπά. Το γράφει άλλωστε και το προγαμιαίο συμβόλαιό σας; ό, τι ανήκε στον μπαμπά πριν το γάμο παραμένει στον μπαμπά σε περίπτωση διαζυγίου ή θανάτου. Χαλάρωσε λοιπόν και απόλαυσε τη μέρα μου» είπε, κλείνοντάς της το τηλέφωνο.

Η Ηλιάνα χαμογελούσε ακόμη με αυταρέσκεια όταν, μία ώρα αργότερα, έφτασε γι’ αυτήν μια ειδική παράδοση.

Από το διήγημα «Δώρο γάμου»

****

Η Κωνσταντίνα (δεν είναι και τόσο σίγουρη ότι) έχει μεγάλη αυτοπεποίθηση. Πρόσφατα άρχισε να βλέπει κάποιον (προκειμένου να απαλλαγεί από τις ερωτήσεις συγγενών και φίλων). Είναι ένας (όχι και τόσο) αστείος τύπος. Εκείνη (δεν νομίζει ότι) αισθάνεται σαν να έχει επιτέλους μια αληθινή σχέση και στην τελευταία τους έξοδο στο σινεμά (σε ταινία της επιλογής του), παραδέχτηκε ότι είναι ερωτευμένη μαζί του. (Γνώριζε ότι δεν είναι κι ότι ποτέ δεν θα 'ναι, αλλά γνώριζε επίσης ότι ήταν αρκετά συμπαθητικός και ότι θα έκανε την οικογένεια και τους φίλους της να χαίρονται για εκείνη). Υπενθυμίζει λοιπόν στον εαυτό της πόσο τυχερή είναι που τον έχει.

Από το διήγημα «Μια χαρά»

 

Το βιβλίο σας μιλάει για τις μάσκες που φοράνε οι άνθρωποι στην καθημερινότητα. Πιστεύετε ότι όλα στις σύγχρονες σχέσης είναι μια απέραντη υποκρισία;

 

Οι μάσκες υπήρχαν και υπάρχουν σε όλες τις εποχές και σε όλες τις κοινωνίες και παρόλο που μπορεί να φορεθούν σε διαφορετικά πλαίσια και με διαφορετικούς στόχους στο μυαλό, όλες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό - επιτρέπουν στον χρήστη να γίνει κάποιος άλλος από τον καθημερινό του εαυτό. Όσο κι αν μας είναι δύσκολο να το παραδεχτούμε, όλοι φοράμε μάσκες στην καθημερινότητά μας.

Η κοινωνία απαιτεί να τις φοράμε.

Η επαγγελματική μας ζωή απαιτεί να τις φοράμε.

Εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε να τις φοράμε.

Η  ζωή μας δεν είναι παρά μια συνεχής, αδιάλειπτη σειρά από μάσκες. Μάσκες που τοποθετούνται και αφαιρούνται κάθε μέρα. Το ερώτημα δεν είναι αν φοράμε μάσκες, το ερώτημα είναι: Βάζουμε μια συγκεκριμένη μάσκα για λόγους εθιμοτυπίας που υπαγορεύονται μέσα σε μια ευρύτερη κοινωνική πραγματικότητα ή για να εξυπηρετήσουμε καλύτερα την επιθυμία μας ανεξάρτητα από το ηθικό κόστος; Κι αν όλοι φοράμε μάσκες, τι μπορεί να μας εμποδίσει να φορέσουμε τη μάσκα που θα μας κάνει να αποκτήσουμε αυτό που θέλουμε, ακόμα κι αν αυτή η μάσκα είναι ανήθικη;

Δύσκολες ερωτήσεις…  Το θέμα δεν είναι αν είναι σωστό ή λάθος να βάλεις μια μάσκα επειδή η ίδια η μάσκα είναι ουδέτερη - ούτε καλή ούτε κακή. Οι περισσότερες μάσκες, άλλωστε, είναι ηθικά ουδέτερες. Είναι ο υποκείμενος λόγος για τον οποίο φορέθηκε η μάσκα που καθορίζει εάν η μάσκα είναι ηθική ή όχι. Ο καθοριστικός παράγοντας είναι ο σκοπός της - γιατί βάζουμε τη μάσκα εξαρχής.

 

Μιλάτε για αυτο-εξαπάτηση. Πιστεύετε ότι μέσα στα πλαίσια της επιβίωσης μέσα σε μια κοινωνία ζούγκλα μαθαίνουμε να δείχνουμε υποκρισία και ενάντια στον εαυτό μας;

 

Η ανθρώπινη εμπειρία μας επιβεβαιώνει ότι το ψέμα και η κάλυψη του εσωτερικού μας εαυτού υπάρχουν ως μέρος του κοινωνικού κόσμου στον οποίο ζούμε - κατά μία έννοια, η εξαπάτηση, το ψέμα και η διαφωνία είναι πράγματι ένα «φυσικό» χαρακτηριστικό του κοινωνικού μας περιβάλλοντος.

Παραδείγματος χάριν, οι μάσκες που βασίζονται στον φόβο είναι εγγενώς αντιπολιτευτικές - αν φοράω μάσκα μπροστά σου από φόβο, είναι για να προστατεύσω τον εαυτό μου από σένα, για να σε εμποδίσω να πάρεις κάτι που έχω ή για να σε εμποδίσω να πάρεις κάτι που θέλω. Εγγενής στη χρήση μάσκας που βασίζεται στον φόβο είναι μία «κακή» πρόθεση: να σε εμποδίσω να δεις κάποια αλήθεια για κάτι (συνήθως κάποια αλήθεια για μένα).

Η απόκριση που βασίζεται στον φόβο που προκαλείται από μια τέτοια μάσκα οδηγεί σε καχυποψία, δόλο, συγκάλυψη νοημάτων, λευκά ψέματα και πλήθος άλλων τρόπων εξαπάτησης που καταλήγουν να είναι αμοιβαία και για το άλλο μέρος.

Στον πυρήνα της  κατανόησης  ότι συνήθως -αν όχι πάντα- φοράμε μάσκες, βρίσκεται η δυνατότητα να αποκτήσουμε κάποιον έλεγχο πάνω τους. Μας δίνεται η ευκαιρία να πάρουμε κάποιες ηθικές αποφάσεις που διαφορετικά δεν θα λαμβάναμε και που ίσως θα θέλαμε να μην πάρουμε, αναγκάζοντάς μας να αναλύσουμε τους λόγους που φοράμε τις μάσκες που φοράμε.

 

Γενικά σε όλα τα βιβλία σας έχετε μια θεματική που αναφέρετε σε μάσκες και καθρέφτες.

 

Θεωρώ τους καθρέφτες, όπως και τις μάσκες, αντανακλάσεις και κατασκευές του «εαυτού». Η ταυτότητα ως έννοια είναι τόσο άπιαστη, όσο η αίσθηση του καθενός για την προσωπική του ταυτότητα. Συνδέεται με αξιολογήσεις που γίνονται από τον ίδιο και από τους άλλους. Κάθε άτομο βλέπει τον εαυτό του να καθρεφτίζεται στις κρίσεις των άλλων. Οι μάσκες που παρουσιάζει στον κόσμο διαμορφώνονται με βάση τις προσδοκίες του για τις κρίσεις αυτές. Εστιάζοντας λοιπόν στην διαρκή απροσδιοριστία των ταυτοτήτων μέσα σε διαρκώς μεταβαλλόμενα κοινωνικά πλαίσια, καθώς και στο συμβολικό και αναπτυξιακό χαρακτήρα της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης, θεωρώ πως οι συναρπαστικές απεικονίσεις του καθρέφτη και της μάσκας ως κατασκευές, υποδηλώνουν ότι και ο εαυτός ως κατασκευή, είναι εξίσου αινιγματικός και διφορούμενος.

 

Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας. Ελπίζουμε να μπορέσουμε σύντομα να οργανώσουμε Όψεις του Φανταστικού και να παρουσιάσετε το βιβλίο σας σε κοινό. Κάτι τελευταίο που θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας;

 

Κι εγώ σας ευχαριστώ, θα είναι μεγάλη μου χαρά.. Κλείνοντας, θα ήθελα να προσθέσω κάτι σχετικά με τις ψευδείς αφηγήσεις που έχουμε για την απεικόνιση του εαυτού μας στον καθρέφτη του Διαδικτύου, όπου πολλοί άνθρωποι παλεύουν να παρουσιάσουν μια όσο το δυνατόν πιο συναρπαστική εκδοχή του εαυτού τους, βάζοντάς τον σε ένα μάταιο αγώνα να διατηρήσει μια συγκεκριμένη εικόνα. Smart phone, Laptop, Desktop οθόνες μας ακολουθούν, μας καταγράφουν, μας διαφημίζουν όπου κι αν πάμε. Έχουν γίνει ο καθρέφτης στον τοίχο, ένας καθρέφτης που επιβεβαιώνει ότι είμαστε ατομικοί αλλά ανήκουμε σε καθησυχαστικές φωνές που απαντούν ή αντιδρούν στις κλήσεις, τα μηνύματα και τις προσωπικές μας στιγμές. Είναι η καθορισμένη αίσθηση του εαυτού μας στο χρόνο.

Γι' αυτό και η μάσκα, η προσπάθειά μας να διατυπώσουμε την εικόνα του εαυτού μας, είναι τόσο συναρπαστική για εμάς. Είναι ο καλλιτέχνης μέσα μας που δημιουργεί τη μάσκα.

 

Βασιλική Δραγούνη

Η Συνέντευξη στις Συμπαντικές Διαδρομές:

http://universe-pathways.blogspot.com/2022/05/blog-post_9.html