«ΖΑΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΔΟ» ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΡΑΓΟΥΝΗ

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Ποίηση | ISBN: 978-618-5715-61-8

Σύλλογος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου | Θεσσαλονίκη 2025

Copyright: Βασιλική Δραγούνη

Εικονογράφηση εξωφύλλου: Τζωρτζίνα Τσισμαλίδου

Μετάφραση: Σπύρος Σιδέρης

 

Μια κριτική ανάγνωση

Αυτή η ποιητική συλλογή της Βασιλικής Δραγούνη, σε έντυπη μορφή, είναι μια λεπτή κατάδυση στη γυναικεία ψυχή, τη μνήμη, τη σιωπή, το τραύμα και τη μεταμόρφωση. Με απλή αλλά δελεαστικά δραματική γλώσσα, η ποιήτρια πλέκει εικόνες και διαθέσεις που ξεπερνούν την προσωπική εμπειρία και εγγράφονται στο συλλογικό ασυνείδητο. Η μετάφραση στα βουλγαρικά έγινε με σεβασμό στη γλωσσική μουσικότητα και τη σημασιολογική ακρίβεια, μεταφέροντας το βάθος και την ανάσα των ποιημάτων στο φιλόξενο έδαφος της βουλγαρικής γλώσσας. Η έκδοση εντάσσεται σε μια σειρά μεταφρασμένων έργων του Ελληνοκυπριακού Πολιτιστικού Συνδέσμου, μιας πρωτοβουλίας πολιτιστικής διπλωματίας και εξωστρέφειας που επιδιώκει να φέρει κοντά καλλιτέχνες, γλώσσες και λαούς, τοποθετώντας την ελληνοκυπριακή λογοτεχνία στον διεθνή πολιτιστικό χάρτη. Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Βουλγαρίας βασίζονται σε βαθιές πνευματικές ρίζες, ιστορικές διαδρομές και κοινά οράματα. Η παρούσα έκδοση αποτελεί έναν ακόμη κρίκο σε αυτή τη γόνιμη αλυσίδα ανταλλαγής, προσέγγισης και φιλίας μέσω της λογοτεχνίας.

Sissi Οsia Sigioultzi

Πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου

 “ЗАХАР НА ГЛАВНИЯ ПЪТ” Василики Драгуни 

ΖΑΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΔΟ - Βασιλική Δραγούνη

Ποιητική συλλογή για τα πρόσωπα της σύγχρονης γυναίκας

 Εκδόσεις Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου

Από την παρουσίαση του βιβλίου στο 9ο Πολιτιστικό Πανόραμα Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου στην Αθήνα

Η «Ζάχαρη στην Κεντρική Οδό» είναι μία ποιητική συλλογή που κινείται στο μεταίχμιο μεταξύ ορατού και αόρατου, εξωτερικού φανταχτερού κόσμου και εσωτερικής πάλης, μία συλλογή που γεννήθηκε μέσα από την ανάγκη να χαρτογραφήσω τις σιωπές και τις αντιφάσεις που κουβαλά η σύγχρονη γυναίκα, όχι ως μία ενιαία ταυτότητα, αλλά ως πολλαπλότητα. Ως μια σειρά χαρακτήρων που μιλούν, σωπαίνουν, στολίζονται, τραυματίζονται και επιβιώνουν - συχνά ταυτόχρονα.

Γιατί «Ζάχαρη στην Κεντρική Οδό» θα ρωτήσετε εύλογα; Γιατί η ζάχαρη - το σύμβολο της γλυκύτητας, της γυναικείας αποδοχής, της αβρότητας - όταν χυθεί στον δρόμο, γίνεται κάτι άλλο: ένα ίχνος από κάτι ευάλωτο που εκτέθηκε. Κάτι που θα λιώσει κάτω από το φως του ήλιου ή της κοινωνικής θέασης.

Τι συμβαίνει όταν πίσω από τις κουρτίνες και τα στολίδια, πίσω από το μακιγιάζ και τις λάμψεις, κρύβονται πληγές, φωνές και κόσμοι; Όταν η γυναίκα δεν είναι μόνο ρόλος, αλλά σώμα, μνήμη, φωνή και σιωπή;

Οι γυναίκες αυτής της συλλογής ζουν πίσω από κουρτίνες, κάτω από μακιγιάζ, μέσα σε σατέν ελπίδες. Είναι γυναίκες υπομονετικές, αλλά όχι ακίνδυνες. Αόρατες, αλλά όχι ανύπαρκτες. Τρυφερές, αλλά όχι αθώες. Ενδεικτικά θα σας αναφέρω μερικές:

Η Ζάχαρη, που ζει απομονωμένη σε ένα εσωτερικό παλάτι, περιστρέφεται γύρω από την τελειότητα του εαυτού της μέσα σε έναν κόσμο αποστείρωσης και σιωπής. Είναι ένα πορτρέτο γυναικείας απομόνωσης και ματαιότητας, που υπονοεί μια υπαρξιακή μελαγχολία κάτω από την επιφανειακή πολυτέλεια. Ενώ τοποθετείται σε κεντρικό, δημόσιο χώρο, την «Κεντρική Οδό», το ποίημα περιγράφει μία ζωή αυστηρά ιδιωτική, κλειστή, σχεδόν ξεχασμένη.

Στη γυναίκα του «Glitter και Φυσαλίδες» έχουμε μία ισχυρή αντίθεση ανάμεσα στην εξωτερική, κραυγαλέα σχεδόν εμφάνιση (glitter, στρας, έντονο μακιγιάζ) και τον εσωτερικό πόνο και την αγωνία. Η χρήση σωματικής εικόνας ("βασανισμένες φουσκάλες", "λίμνες αίματος") δημιουργεί μία σχεδόν φεμινιστική κραυγή, ενάντια στη βία της κοινωνικής προσποίησης.

Η Ελπίδα με φόρεμα σατέν που υπόσχεται και χάνεται θολώνοντας το βλέμμα, προσωποποιείται ως ένα άπιαστο πλάσμα που αφήνει πίσω της μόνο το ίχνος της - όμορφο αλλά αδρανές. Η χρήση του σατέν ως υφή λειτουργεί πολυαισθητικά: συμβολίζει την απαλότητα και τη λάμψη, αλλά συγχρόνως τη γλιστερότητα και τη διαφυγή.

Η Αμφιλύκη, η πιο ενδοσκοπική φιγούρα, είναι μια ύπαρξη που ζει στην παύση, στο ενδιάμεσο, στη σιωπηλή σοφία της μετάβασης. Είναι η στιγμή που η γυναίκα βλέπει τον κόσμο όπως πραγματικά είναι - ο συμβολισμός του βατράχου/πρίγκιπα στο τέλος του ποιήματος προσθέτει έναν μυθολογικό υπαινιγμό, με παιχνιδιάρικη αλλά συγχρόνως προειδοποιητική διάθεση.

Η συλλογή «Ζάχαρη στην Κεντρική Οδό» είναι ένας χάρτης διαδρομών που αποτυπώνουν τη ζωή της σύγχρονης γυναίκας. Μία ζωή που ισορροπεί ανάμεσα στην επιφάνεια και το βάθος, στο κατασκευασμένο και το αυθεντικό, στην καταπίεση και την αντίσταση.

Η «Ζάχαρη στην Κεντρική Οδό» δεν επιδιώκει να εξηγήσει ή να επιλύσει. Αντίθετα, επιχειρεί να δώσει φωνή σε ό,τι κρύβεται πίσω από τις κουρτίνες, κάτω από τα στρας, στο ημίφως της αμφιλύκης.

Δεν προσφέρει καταλήξεις, μόνο στιγμές αποκάλυψης. Είναι μια περιπλάνηση μέσα από γυναίκες που στέκονται άλλοτε στο φως, άλλοτε στη σκιά, όλες τους όμως κουβαλούν κάτι κοινό: την επιμονή να υπάρξουν με τους δικούς τους όρους, έστω και σιωπηλά.

Αν μέσα σε αυτές τις σελίδες αναγνωρίσετε κάτι γνώριμο, ένα βλέμμα, ένα ράγισμα, μία φωνή που σας μίλησε ψιθυριστά, τότε η ζάχαρη δεν χάθηκε στον δρόμο. Έλιωσε όπως πρέπει, για να αφήσει πίσω της το ίχνος της.

Σας ευχαριστώ που δίνετε χώρο στην ποίηση και χρόνο σε αυτές τις ψιθυριστές φωνές να ακουστούν.

 

Βασιλική Δραγούνη

9ο Πολιτιστικό Πανόραμα Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου στην Αθήνα

 

Ο Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου (ΣΠΕΚ), στο πλαίσιο του ετήσιου θεσμού του, διοργανώνει το 9ο Πολιτιστικό Πανόραμα την Τρίτη 17 Ιουνίου 2025 στις 18:00, στο Σπίτι της Κύπρου, τον φιλόξενο χώρο της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα. Μια κορυφαία πολιτιστική σύμπραξη που ενώνει δημιουργούς, στοχαστές και προσωπικότητες από Ελλάδα, Κύπρο, Απόδημο Ελληνισμό και φιλέλληνες του εξωτερικού.



ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ  



17:30 Προσέλευση

18:00 Έναρξη Εκδήλωσης, Καλωσόρισμα, Χαιρετισμοί

18:15 Βραβεύσεις. Αφιέρωμα στη Ζωή και το Έργο Ανθρώπων των Γραμμάτων, Τεχνών, Πολιτισμού και Συναφών Επιστημών.

·         Καραπαναγιώτη Μαρία, χορογράφος, εκπαιδευτικός, χοροθεραπεύτρια, ιδρύτρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Αναπηρίας και Μη και της Καλλιτεχνικής συμπεριληπτικής ομάδας «Δρυάδες εν πλω».

·         Ιωάννα Παναγιώτου, Βιολόγος, με μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ) και στη Θεολογία. Executive Director στο University of Limassol. Πρ. Επίτροπος Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

·         Κούσαντας Κωνσταντίνος, Αντιστράτηγος ε.α., Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, Σχολή Εθνικής Άμυνας. Μεταπτυχιακά: MSc στην Διεθνή Ασφάλεια και Διεθνείς Σχέσεις. Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. Δ.Π.Θ..

·         Αθανάσιος Χούπης, δημοσιογράφος, πολιτικός και διπλωματικός συντάκτης, στο παγκόσμιο Ραδιόφωνο της ΕΡΤ, “Η Φωνή της Ελλάδας” / “The Voice of Greece”, παρουσιαστής της εκπομπής “Έλληνες παντού”.

·         Ελένη Δήμου, μουσικός, τραγουδίστρια

·         Ανδρέας Μικρούτσικος, τραγουδοποιός, συνθέτης και τηλεοπτικός παρουσιαστής στη μνήμη του αδελφού του Θάνου Μικρούτσικου, Έλληνα πιανίστα και συνθέτη.

Στο πιάνο συνοδεύει η καλλιτέχνιδα Δήμητρα Ντουρουντά.



19:00 Παρουσιάσεις Βιβλίων από τους Συγγραφείς τους

·         "των Θαλασσών τα λόγια", στη μνήμη του Νίκου Καββαδία (50 χρόνια από τον θάνατό του), 14η Ανθολογία Ποίησης και Πεζόμορφου Στοχασμού ΣΠΕΚ, απόδοση βραβείων και επαίνων στους διακριθέντες του ομώνυμου διαγωνισμού

·         Ζαχαρίας Ιωαννίδης, "Ερωτοτροπώντας με τον Έρωτα και μία Ευχή", δίγλωσσο ebook ποίησης στην Ελληνική και Αγγλική Γλώσσα

·         Δραγούνη Βασιλική, "Ζάχαρη στην Κεντρική Οδό" έντυπη ποιητική συλλογή δίγλωσση, στην Ελληνική και Βουλγαρική Γλώσσα

·         Λευτέρης Πλουτάρχου, συνολική παρουσίαση του συγγραφικού έργου του

·         Αντιγόνη Ηλία, "Το Κάλεσμα των Φύλλων", "Δια χειρός Αγίου" έντυπες ποιητικές συλλογές, "Αέναο Φως" δίγλωσσο audio videopoetry book στη Βουλγαρική - Ελληνική Γλώσσα

·         Χατζηευσταθίου Μαρία, βίντεο χαιρετισμός για το σύνολο του ποιητικού έργου της

·         Χελιώτης Πέτρος, φωτογράφος, καλλιτέχνης

 

20:30 Λήξη Εκδήλωσης



Συντονισμός - Παρουσίαση Εκδήλωσης: Σίσσυ Οσία Σιγιουλτζή, Πρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου, Σπύρος Σιδέρης, Διευθυντής SOLOMOS Web Radio TV, IBNA, Μαίρη Σταυρινίδου Ευθυμίου, Πρόεδρος Επιτροπής “Express & Impress” - Επίτιμο Μέλος ΣΠΕΚ



Η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά μέσω του Diavlos Net, ενώ θα υπάρξει και επαγγελματική βιντεοσκόπηση. 



Χορηγοί:

NETinfo, University of Nicosia, Landtourist Estates



Υποστηρικτές:

SOLOMOS Web Radio TV, IBNA – Independent Balkan News Agency

 

Πληροφορίες – Επικοινωνία:

 www.cultural-association.org

 info@cultural-association.org 

Η ΕΥΧΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΕΚΕΙ

 

Στο ρηχό πηγάδι

με τις φωτεινές δεκάρες

και τα πεντάλεπτα,

όλο το χρόνο

με το γέλιο του ηλιακού φωτός

και τη λάμψη των χειμερινών σκιών,

η ευχή βρίσκεται εκεί

με τις δυνατότητές της

με την περίεργη κατεύθυνσή της

…και εκπληρώνεται.

 

Βασιλική Δραγούνη

Η ΑΔΟΚΙΜΗ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ

 

Ήταν η ηθοποιός

όλων των ρόλων,

μαριονέτα αήττητη

κρεμασμένη στα δικά της

χειριστικά χέρια.

Ήταν η θλίψη

στην παλιά κιθάρα που έπαιζε

κρατώντας πίσω, χωρίς επίγνωση

την αδόκιμη τέχνη του αύριο.

Αυτή είμαι εγώ, χαμογελούσε

σαν κάποια υποχωρούσα ηχώ

στα στοιχειωμένα δωμάτια.

 

Κάποτε ήταν χορεύτρια

φορούσε την κίνηση

σαν χελιδόνι που δραπέτευσε

από τη χαμένη του ερημιά

μα επειδή κυλούσε και στροβιλιζόταν

πέρα απ' την άκρη του ήχου

τα τύμπανα κύλησαν

η λευκή κουρτίνα κιτρίνισε

η μουσική έχασε το μέτρο

και όλες οι χορδές της έμειναν

φθαρμένες και μπερδεμένες

στο σπασμένο της χέρι.

 

Βασιλική Δραγούνη

ΤΟ ΕΥΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

 

Οι δοκιμασίες προδίδουν τα ελαττώματα

ο τρόμος διευρύνει τη δύναμη

οι δονήσεις διαρρηγνύουν την πίστη

η αλήθεια σκάβει μέσα από ψεύδη

κι ο Φρόιντ τρέμει επιμελώς

πάνω από τον προβλέψιμο έλεγχο των γεγονότων

το εύρος της αλλαγής

τις προειδοποιήσεις που ενοχλούν

τα κέρδη που πνίγουν το χώρο των προφητών

και την επιδέξια μεταμφιεσμένη

εταιρική απληστία.

 

Βασιλική Δραγούνη

Artwork: “The Lugubrious Game” by Salvador Dalí, 1929

ΤΑ ΜΑΚΡΙΑ ΔΑΧΤΥΛΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ

 

Βραχύς άνεμος πέφτει

στα μακριά δάχτυλα της νύχτας.

Μια θεραπευτική στιγμή, μια υγιής ανάσα:

η ευλαβική χαρά υποκύπτει

σε μια ασφαλή μελαγχολία,

η αληθινή φύση αποκαλύπτεται,

η λογική αποκαθίσταται

για πάντα μεταβαλλόμενη, για πάντα αλλαγμένη,

αγκαλιάζοντας το χάος και την τάξη.

 

Βασιλική Δραγούνη

ΧΡΟΝΟΣ: ΕΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΟ

 

Ο χρόνος στηρίζεται στη σκιά του,

είναι ένα ερωτηματικό

ένας κίτρινος κανόνας

μια κουκκίδα σε έναν κύκλο

ένα πτερύγιο καρχαρία που κυκλώνει το μυαλό.

Ο χρόνος και οι εθισμοί του

είναι επίσης ο χρόνος και η πείνα του.

Κι όλες οι πείνες

ξέρουν να περιμένουν.

 

Βασιλική Δραγούνη

Artwork: “Shark Fin” - Clark Little Photography

Η ΘΛΙΨΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΝΘΟΥ

 

Παρόλο που ο ουρανός ήταν μπλε

με σύννεφα ζωγραφισμένα σε καμβά Magritte,

παρόλο που οι παπαρούνες άνθιζαν ανενόχλητες

άκοπες και λαμπερές με χρώμα,

παρόλο που τέτοια ομορφιά ήταν παντού τριγύρω

ο Vincent γνώριζε καλά ότι η θλίψη του ηλίανθου

ήταν αυτό που θα τον στοίχειωνε για πάντα.

Το γνώριζε καλά γιατί για εκείνον

το “για πάντα” ήταν το τώρα.

 

Βασιλική Δραγούνη

Artwork: “Crying Sunflower” by Florencia Degraf 

ΤΟ ΘΗΡΑΜΑ

 

Ψευδοπροφήτης δάσκαλος, 

περιπλανώμενος ταξιδιώτης

με επιταχυνόμενο βάδισμα,

περιστασιακά περιπλανώμενος

θηρευτής μικρών πραγμάτων,

πεζοπόρος με σκοπό,

το θήραμα είναι η φαντασίωση

του αισθητηριακά επαγρυπνισμένου.

Κάπου, πάνω από αυτό, υπάρχουν μάτια

πιο οξυδερκή απ’ τα δικά του

που παρακολουθούν κάθε του κίνηση.

 

Βασιλική Δραγούνη

ΟΧΙ ΑΚΟΜΑ...

 

Τίποτα δε μοιάζει οικείο

στη γη των ψιθύρων και των στεναγμών.

Ο ουρανός έχει χάσει το χρώμα του

σκουριασμένα βουνά φυλάνε τα σύνορά του

τη νύχτα ακούγεται ένα κλάμα…

Παλιά όνειρα μαζεύονται

για να ξεφύγουν απ’ τη μνήμη

αλλά η μνήμη τα ακολουθεί

σαν άχρονους ταξιδιώτες.

Γιγάντια δέντρα γέρνουν και μουρμουρίζουν

προσφέροντας τη σοβαρότητα των απαντήσεων.

 

Το πρωί θα κάνει κρύο…

Η γη θα ξυπνήσει στη μοναξιά,

τα χελιδόνια της θλίψης θα επιστρέψουν

χωρίς το τραγούδι τους,

τα πνεύματα της απώλειας

θα συνεχίσουν την αναζήτησή τους,

οι στεναγμοί θα εξατμιστούν

στο έκπληκτο χάος.

Οι θλιμμένοι θεοί θα πουν, όχι ακόμα...

όχι ακόμα...

 

Βασιλική Δραγούνη

Artwork: “Climate nightmares” - A visual experiment by Aurélien Saussay

ΑΛΛΗΓΟΡΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

 

Ιστορίες των Γκριμ, κόμικς της Marvel

μουσική, μέσα ενημέρωσης

μύθοι, αλήθειες, αλληγορικές μορφές

μοτίβα κατασκευασμένα, αν όχι προκαθορισμένα.

 

Καθώς οι γύπες του πολιτισμού αναζητούν τις ρίζες τους

ανακαλύπτουν διαδρομές και ξετυλίγουν φόβους

νέες θρησκείες προσαρμόζονται όσο πρέπει

υιοθετούν ή δαιμονοποιούν ό,τι είναι καλύτερο

για μοναχούς και ιεραποστόλους. 

 

Βασιλική Δραγούνη

Artwork: Surreal Illustration by Andrew Ferez

ΤΟΛΜΗ Ή ΑΛΗΘΕΙΑ;

 

Μέσα σε χειμωνιάτικα δάση, άγριοι άνεμοι

αρκούδες ύστερης έκδοσης, κυνηγόσκυλα που ουρλιάζουν

καταιγίδες που γρυλίζουν, επιδημίες, πόλεμοι

λιμοί που ξεγυμνώνουν  το έδαφος

προσγειώνουν πνεύματα από τη λατρεία των νεκρών

φασματικές νυχτερινές ορδές, ανήσυχες μορφές.

 

Η νυχτερινή αφρισμένη άτακτη ορμή των αλόγων

οι συνωστισμένοι γύπες, οι φασματικοί αναβάτες

νιώθουν την απειλή του θορύβου των ανήσυχων ψυχών

των τρολ, των λυκανθρώπων, του γένους της Βαλχάλλα.

Εδώ η Εκάτη και η Γουίκα συγχωνεύονται

στο παγανιστικό πάνθεον της σκανδιναβικής μυθολογίας

ώστε κανείς να μην χαθεί μες στην ομίχλη των καιρών

 

και οι σκοτεινές διαθέσεις του Θορ

ανατρέπουν ένα τοπίο ανάτασης και σύγκρουσης

στη μεγάλη απόσταση του χρόνου

δίνοντας ανεπιθύμητο τράνταγμα με αυτοπεποίθηση -

αυτός ο αρχαίος λαός των άλλων αποθεμάτων

μπορούσε να δει πέρα από τους ορίζοντες.

 

Βασιλική Δραγούνη

Artwork: “Voyage to Valhalla” by Larry Lamb, 2013

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ

 

Ακόμα περιμένεις την επανάσταση

στη σκέψη

στην πράξη

στο συναίσθημα

να συμβεί.

 

Ακόμα περιμένεις

να καταρρεύσει όλο αυτό

ώστε να μπορέσεις

να το αναδιαμορφώσεις

να το ξαναφτιάξεις

από τα ερείπια.

 

Ακόμα περιμένεις..

Πάει πολύς καιρός

για να περιμένεις

να αναπτυχθείς

να αποκαταστήσεις

να αναδημιουργήσεις

να ξανασκεφτείς

 

και μετά να δεις

να το ξαναχτίζουν με τον ίδιο τρόπο.

Μόνο οι μάσκες είναι καινούργιες.

Δεν περίμενες για αυτό.

Όχι, δεν περίμενες για αυτό.

 

Βασιλική Δραγούνη

ΕΣΥ ΕΙΣΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ

 

Κάλυψε το κεφάλι σου στη βροχή,

δείξε ανοσία στον πόνο

και στις επιπτώσεις του χρόνου,

δώσε στις ραγισμένες ουλές

ένα ελκυστικό όνομα,

αφαίρεσε βάρος

για να αφήσεις χώρο για κέρδος,

διπλοέλεγξε τη σωστή ορθογραφία

της λέξης «προσποιούμαι».

 

Ξεκλείδωσε το κλουβί σου

αλλά μείνε στην αλυσίδα.

Μην πολεμάς τη δημόσια βούληση,

ποτέ, μα ποτέ δεν θα κερδίσεις

αυτό το επιχείρημα...

Θα σε κάψουν στην πυρά

θα επαινέσουν το θάνατό σου

θα σε παραπλανήσουν με κηρύγματα

... εσύ είσαι ο στόχος.

 

Βασιλική Δραγούνη

ΤΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟΥ

 

Ακυβέρνητος στις πρωινές ειδήσεις

ο κόσμος άλλαξε ξανά

από τη μια μέρα στην άλλη

σαν να ήταν προκαθορισμένος,

σκαλισμένος σε πέτρα -

τα αναδρομικά χρονικά του αναπόφευκτου

αποτελούν ένα θεμελιακό στοιχείο

του νέου καθεστώτος.

Το φως καίει μαζί με το σκοτάδι

καθώς όλες οι αποτυχίες μας

τροφοδοτούν την ανευθυνότητα

σαν μία μηχανή

που ισχυριζόμαστε ότι κάποιος άλλος έφτιαξε

ενώ εμείς αλλάζουμε πλευρό.

 

Βασιλική Δραγούνη

ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΥ – ΙΟΥΝΙΟΣ 2025

«ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ»

 

Το διήγημα «Συλλεκτικά Αντικείμενα», το οποίο έλαβε το 1ο Βραβείο επιστημονικής φαντασίας στον διαγωνισμό Larry Niven 2024, πραγματεύεται τις απεριόριστες δυνατότητες και επιπτώσεις της νέας γενετικής, αγγίζοντας τις κοινωνικές και ηθικές γραμμές που χαράσσονται -ή αφήνονται αχαρτογράφητες- σε αυτή τη διαρκώς μεταβαλλόμενη επιστημονική επικράτεια.

Σε μια εποχή όπου η τεχνολογική πρόοδος καλπάζει πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορεί η κοινωνία να κατανοήσει και να αναλύσει τις συνέπειές της, το διήγημα διερευνά με τόλμη ακανθώδη ζητήματα: την εκτίμηση των κινδύνων που απορρέουν από τη γονιδιακή έρευνα, την ηθική διάσταση της αναπαραγωγιμότητας στην επιστήμη αλλά και τη σκοτεινή πλευρά της γνώσης, όταν αυτή αποσπάται από το πλαίσιο της υπευθυνότητας.

Ο κεντρικός ήρωας, Μπέντζαμιν Μπάρτον, είναι ανιχνευτής επιστημονικών πατεντών, ένας συλλέκτης διανοητικής ιδιοκτησίας την οποία αντλεί κυρίως από νεαρούς φοιτητές, αξιοποιώντας την για να υπηρετήσει τη δική του κρυφή ατζέντα. Όταν τελικά αποφασίζει να εφαρμόσει ο ίδιος γενετική έρευνα, υπεραπλουστεύοντας τη γλώσσα της δημοσιευμένης εργασίας και αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις της στο ευρύτερο κοινό, βρίσκεται αντιμέτωπος με το δικό του δημιούργημα.

Βρισκόμαστε στο κατώφλι ενός νέου αιώνα. Το ανθρώπινο γονιδίωμα απλώνεται μπροστά μας σαν ένας χάρτης υποσχέσεων, ένα πεδίο φαινομενικά απεριόριστων δυνατοτήτων για τη βελτίωση της υγείας και της ανθρώπινης επίδοσης. Όμως, σε ποιο βαθμό είναι θεμιτό να παρέμβουμε σε αυτή τη λεπτή ισορροπία της γενετικής κληρονομιάς; Ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι η γνώση αυτή δεν θα χρησιμοποιηθεί για σκοπούς σκοτεινούς, ξένους προς το αρχικό όραμα της επιστήμης;

Η καρδιά αυτών των ερωτημάτων χτυπά στον χώρο της ηθικής: όχι ως αφηρημένη έννοια, αλλά ως θεμέλιο της επιστημονικής ευθύνης. Η εφαρμογή της έρευνας χωρίς εδραίωση ανθρώπινων αξιών οδηγεί αναπόφευκτα σε ένα πεδίο απρόβλεπτων συνεπειών.

Ίσως τελικά ο αληθινός κίνδυνος να μην είναι η αποτυχία, αλλά η επιτυχία: ένα δημιούργημα που υπακούει, μία βελτιωμένη ανθρωπότητα που δεν θυμάται τι έχασε στο δρόμο για την τελειότητα.

Ίσως το μέλλον της γενετικής να μην κρύβεται στα εργαστήρια ούτε στις πατέντες, αλλά στο είδος των ερωτήσεων που είμαστε διατεθειμένοι να θέσουμε. Μπορεί η γνώση να είναι φως, αλλά και το φως τυφλώνει όταν πέφτει απροειδοποίητα πάνω σε μάτια ανέτοιμα. Στον πυρήνα του DNA δεν βρίσκεται μόνο ο κώδικας της ζωής, αλλά κι ένας καθρέφτης: τι είμαστε, τι θέλουμε να γίνουμε - και τι είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε για να φτάσουμε ως εκεί.

 

Βασιλική Δραγούνη