Συνέντευξη με την συγγραφέα Βασιλική Δραγούνη

στο TexnesOnLine, το e-περιοδικό για όλες τις Τέχνες:

https://www.texnesonline.gr/2022/02/blog-post_90.html

 

Βασιλική Δραγούνη: "Η συγγραφή είναι ένα ισχυρό μέσο

 καλλιτεχνικής έκφρασης"

     ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 19, 2022

Σημερινοί μας καλεσμένοι στις Τέχνες η συγγραφέας Βασιλική Δραγούνη και το βιβλίο της με τίτλο «Κυρτά Κάτοπτρα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές».

Πάμε να τους γνωρίσουμε καλύτερα...

Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου

Κυρία Δραγούνη, τι ήταν αυτό που σας ώθησε να εκφραστείτε μέσω της συγγραφής;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου συνήθιζα να γράφω, όμως δεν μοιραζόμουν τα γραπτά μου – ήταν απλώς και μόνο ο μηχανισμός μου για διώξω την συναισθηματική φόρτιση από πάνω μου. Τελικά συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να τους δώσω φωνή και να μοιραστώ τις ιστορίες μου με έναν τρόπο που δεν ήξερα πώς να το κάνω αλλιώς.

Θεωρείτε ότι η συγγραφή απελευθερώνει τον εσωτερικό σας κόσμο;

Η συγγραφή είναι ο τρόπος μου για να εκφράσω τον εαυτό μου και αυτό που βιώνω. Η καταγραφή και η εκτέλεση των σκέψεών μου μπορεί να χρησιμεύσει για να μετατρέψει το άυλο των συναισθημάτων και των εμπειριών μου σε κάτι περισσότερο. Χρησιμεύει ως ένας τρόπος για να κάνω τα συναισθήματά μου απτά και αληθινά.

Οι πολύ αξιόλογες σπουδές σας έχουν επηρεάσει, θεωρείτε, τον τρόπο σκέψης και γραφής σας;

Όπως οι περισσότεροι, έχω σπουδάσει κι εγώ κάποιο αντικείμενο το οποίο δεν ασκώ ως επάγγελμα, είναι όμως απόλυτα συναφές με την συγγραφική μου ιδιότητα. Οι σπουδές φιλολογίας και ευρωπαϊκής συγκριτικής λογοτεχνίας με βοήθησαν στο να δημιουργήσω λόγο και γραφή, αλλά και ως συγγραφέας να περνάω πιο εύκολα τα μηνύματά μου στον αναγνώστη, βοηθώντας τον να κατανοήσει και να εμβαθύνει. Οι σπουδές πάντα βοηθούν να αναπτυχθεί η οποιαδήποτε δεξιότητα, αν προϋπάρχει η κλίση.

 

Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;

Η πιο σημαντική, ίσως και ανεξάντλητη πηγή ιδεών για έναν συγγραφέα αποτελεί ξεκάθαρα η ίδια η ζωή. Έμπνευση όμως αποτελεί εξίσου και η γνώση ότι υπάρχει δύναμη στο να πάρεις ένα στυλό και να το βάλεις σε ένα φύλλο, ή στο να ακουμπήσεις τα δάχτυλά σου σε ένα πληκτρολόγιο και να δημιουργήσεις ζωή, αγάπη, γέλιο, απώλεια και θαυμαστούς καινούργιους κόσμους, όλα αυτά αποκλειστικά και μόνο από λέξεις.

 

Υπήρξε κάποιο γεγονός στη ζωή σας που νιώσατε την ανάγκη να το μεταφέρετε αυτούσιο στο χαρτί;

Σπάνια μου έχει συμβεί, συνήθως δεν γράφω με εξομολογητική διάθεση. Το γράψιμο είναι μια ευκαιρία για εμένα να ζήσω τη ζωή κάποιου άλλου. Να ζήσω πράγματα σε κόσμους που μπορεί να μην υπάρχουν στον δικό μου.

Δεν είμαι ποτέ εγώ όταν γράφω. Είμαι κάθε χαρακτήρας και κάθε βράχος και κάθε ρυάκι και κάθε φύλλο και κάθε δέντρο στο σκηνικό που δημιουργώ κάθε φορά, αλλά με κάποιο τρόπο, μπορώ ταυτόχρονα να είμαι κι εγώ.

Ποιος θεωρείτε ότι, τελικά, είναι ο σκοπός της λογοτεχνίας; Τι έχει να προσφέρει στον σύγχρονο άνθρωπο;

Η επίδραση της λογοτεχνίας στη σύγχρονη κοινωνία είναι αναμφισβήτητη. Η λογοτεχνία λειτουργεί ως μορφή έκφρασης για κάθε συγγραφέα ξεχωριστά, είναι μια αντανάκλαση ανθρωπιάς, ένας τρόπος για να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον. Πιστεύω ότι η λογοτεχνία είναι σημαντική, λόγω του σκοπού της, σε μια κοινωνία που όλο και περισσότερο αποστασιοποιείται από την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Σε μια εποχή σύγχρονων μέσων, όπου οι άνθρωποι πιστεύουν ότι κάθε ερώτηση ή πρόβλημα έχει γρήγορες απαντήσεις ή λύσεις, η βιβλιογραφία επιβεβαιώνει την πραγματική πολυπλοκότητα της ανθρώπινης σύγκρουσης, οι λέξεις πυροδοτούν νοήματα, δημιουργούν συνομιλίες, μοναδικούς κόσμους και νέες προοπτικές.

Υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες της ημέρας τις οποίες αφιερώνετε στη συγγραφή;

Κάθε φορά που αποφασίζει κανείς να αφιερώσει χρόνο για σημαντικές εργασίες, το σύμπαν αρέσκεται στο να τον δοκιμάζει, κάτι σημαντικό ή μη θα προσπαθήσει να του αποσπάσει την προσοχή. Τι κάνουμε λοιπόν σε αυτήν την περίπτωση; Διασφαλίζουμε τον χρόνο της γραφής μας. Επειδή χρειάζομαι απόλυτη ησυχία, γράφω κυρίως τις βραδινές ώρες.

Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας;

Πράγματι, τα διάφορα gadget της τεχνολογίας και ιδιαίτερα το διαδίκτυο, έχουν μειώσει την αναζήτηση βιβλίων. Δεν είναι ότι δεν μπορεί να διαβάσει κανείς μέσω τεχνολογικών συσκευών, έχει απλώς διάφορους περισπασμούς που διαστρεβλώνουν τη συγκέντρωση της ανάγνωσης. Και ο εγκέφαλος ευδοκιμεί στη συγκέντρωση. Δεν βοηθά μόνο το βάθος της ανάγνωσης, αλλά βοηθά επίσης το βάθος της σκέψης που δημιουργεί έξυπνη και ποιοτική επιχειρηματολογία καθώς και δημιουργικές ιδέες.

 

Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο άνθρωπο που επιθυμεί ν’ ασχοληθεί με την συγγραφή;

Η συγγραφή είναι ένα ισχυρό μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης. Σου επιτρέπει να προσθέσεις τόνο και χρώμα στα λόγια σου. Να θυμάσαι ότι μπορείς να αψηφάς κανόνες όταν γράφεις. Τα στερεότυπα και τα όρια της συνηθισμένης ζωής δεν υπάρχουν στη γραφή. Να θυμάσαι επίσης ότι δεν χρειάζεται να είσαι καλλιτέχνης ή ερμηνευτής. Δεν χρειάζεται να εκπλήξεις το κοινό ή να κάνεις τους ανθρώπους να κλάψουν. Δεν χρειάζεται καν να δείξεις τη δουλειά σου στο φως της δημοσιότητας, αν δεν αισθανθείς έτοιμος γι’ αυτό. Η πράξη της γραφής είναι από μόνη της μεταμορφωτική. Είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να εκφράσεις τον εαυτό σου και τα συναισθήματα που δυσκολεύεσαι να εκφράσεις. Είναι ένας τρόπος να φωνάζεις τις σκέψεις σου, τα όνειρά σου και τις επιθυμίες σου όταν ξέρεις ότι κανείς δεν θα άκουγε τη φωνή σου διαφορετικά.

Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;

Αγαπημένοι μου συγγραφείς του φανταστικού είναι ο Stephen King, η Ursula K. Le Guin, κυρίως όμως, ο Philip K. Dick, ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας που αρεσκόνταν στο να διαλύει τους δυστοπικούς, φανταστικούς του κόσμους. Είναι κάτι που βρίσκει απήχηση και στα δικά μου γραπτά, καθώς επίσης και το ότι οι πρωταγωνιστές των ιστοριών του δεν είναι υπερήρωες με υπερφυσικές ικανότητες, αλλά καθημερινά, συνηθισμένα ανθρώπινα πλάσματα, αδέξια και γεμάτα ατέλειες. Πλάσματα τα οποία όμως διαθέτουν το κουράγιο και την αντοχή να παλεύουν για την επιβίωσή τους μέσα σε περιβάλλοντα τοξικών αποβλήτων, «όπου τα ανδροειδή ονειρεύονται και ο Θεός παραμονεύει σε ένα μπουκάλι αεροζόλ» (Erik Davis, Techgnosis).

 

Το 2021 κυκλοφόρησε η συλλογή διηγημάτων σας με τίτλο «Κυρτά Κάτοπτρα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές». Όπως διαβάζουμε και στο οπισθόφυλλο της τα διηγήματα που περιλαμβάνονται σ’ αυτήν εστιάζουν στην θηριώδη κατάχρηση της υποτιθέμενης προόδου και στους απάνθρωπους ρυθμούς της ζωής, με τη θεματολογία τους να περιστρέφεται τόσο γύρω από τη σύγκρουση ανάμεσα στο ορθολογικό και το ανορθολογικό όσο και γύρω από το εσωτερικό ανθρώπινο σύμπαν, θέτοντας αμείλικτα ερωτήματα που αφορούν στη σχέση του ανθρώπου με την πρόοδο, τον θάνατο και το σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής. Πείτε μας λίγα περισσότερα πράγματα γι’ αυτήν.

Τα «Κυρτά Κάτοπτρα» δίνουν ιδιαίτερη έμφαση τόσο στην επίδραση του περιβάλλοντος στον ψυχισμό του ατόμου, όσο και στον τρόπο με τον οποίο το ίδιο το άτομο επιδρά στο περιβάλλον του. Απειλητικοί άγνωστοι, ελκυστικές γυναίκες, σκοτεινά όντα, προβληματικές προσωπικότητες, μα και καθημερινά πρόσωπα με ψυχολογικά αδιέξοδα και υπαρξιακά ερωτήματα, με κρυφές επιθυμίες και απωθημένα, κινούνται μέσα σε έναν φαύλο κύκλο, ψυχολογικό και αναπόδραστο. Τρέφονται από το σκοτάδι του μυαλού και ανά πάσα στιγμή επινοούν ή φονεύουν οι ίδιοι το περιβάλλον τους, καθώς προσπαθούν απεγνωσμένα και με εσωτερική μανία να καθρεφτιστούν στο απέναντι πρόσωπό τους. Αυτός ο αντικατοπτρισμός αποτελεί και το κεντρικό θέμα του βιβλίου, η αντανάκλαση δηλαδή των εσωτερικών συναισθημάτων των ηρώων σε έναν συμβολικό καθρέφτη μέσα στον οποίον ο ήρωας -ή ο αναγνώστης- να μπορεί να βλέπει μια εικόνα που ποτέ δεν ξέρει αν θα ήθελε να γνωρίσει.

Υπάρχει κάποια ιστορία στο βιβλίο σας, της οποίας πρωταγωνιστής υπήρξατε εσείς η ίδια;

Ναι, πρόκειται για το διήγημα «Μια άλλη διάσταση», είχα μια εμπειρία παρόμοια με της ηρωίδας, στην ίδια ηλικία με την ηρωίδα, με τη διαφορά ότι τελικά εγώ επέζησα. Το να γράφουμε για τις δικές μας εμπειρίες, το δικό μας τραύμα, ειδικά μέσα από τα μάτια κάποιου άλλου, μας βοηθά να «ξορκίσουμε» αναμνήσεις, σκέψεις και συναισθήματα που συνδέονται με το παρελθόν. Μας δίνει την ευκαιρία για προοπτική. Και τη διάθεση να προχωρήσουμε από εκεί.

 

Πού ακριβώς στοχεύετε ως συγγραφέας μέσω του βιβλίου σας αυτού, στην ψυχαγωγία, στον προβληματισμό, στη διαπαιδαγώγηση του αναγνώστη ή σε κάτι άλλο;

Τα νοήματα όπως και η γνώση που αποκτιέται μέσα από την ανάγνωση της λογοτεχνίας του φανταστικού παραμένουν νεφελώδη, εκεί όμως εδράζεται και η δύναμη τους. Ένα βιβλίο φαντασίας, εκτός από μια αναζωογονητική απόδραση από τα κοινά καθημερινά άγχη σε φανταστικούς, συναρπαστικούς κόσμους, μπορεί να είναι ένα εργαλείο για κοινωνικό ή συλλογικό προβληματισμό ή ακόμα και ένα μέσο για να φανταστούμε τι είδους μέλλοντα είναι δυνατά, ποια είναι επιθυμητά, και με ποιον τρόπο το καθένα θα μπορούσε να βοηθήσει για να εισαγάγουμε το καλύτερο δυνατό μέλλον στην πραγματικότητα.

Η κρίση αναμφίβολα έχει επηρεάσει σημαντικά την τέχνη και φυσικά τη λογοτεχνία. Μπορεί σήμερα ένας συγγραφέας να βιοποριστεί από τα έργα του;

Το γενικότερο οικονομικό κλίμα στην χώρα τα τελευταία χρόνια έφερε μεγάλες αναταράξεις. Η αγορά βιβλίου, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με την μείωση της αγοραστικής ισχύος των καταναλωτών, έχει πληγεί και είναι λογικό. Παράλληλα, η αδυναμία διοργάνωσης εκδηλώσεων είναι επίσης ένα ιδιαίτερα επιβαρυντικό στοιχείο. Ταυτόχρονα όμως έχει παρατηρηθεί πως οι καινούριοι τίτλοι βιβλίων είναι σημαντικά αυξημένοι. Αν και προσωπικά δεν βιοπορίζομαι από το έργο μου (ούτε και κανείς από τους συγγραφείς που τυγχάνει να γνωρίζω), το αισιόδοξο μήνυμα είναι πως με τη συγγραφή βιβλίων προάγεται ο πολιτισμός κι όταν υπάρχει πνευματική δημιουργία βρίσκουμε τον δρόμο μας, τουλάχιστον σε επίπεδο πολιτισμού.

 

Μιλήστε μας για το εκδοτικό σπίτι. Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές»;

Είμαι πολύ ευχαριστημένη από τη συνεργασία μου με τις Εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές». Είναι επαγγελματίες σε αυτό που κάνουν, τόσο ως προς τα τυπικά, τεχνικά θέματα, όσο και ως προς τον σεβασμό στον συγγραφέα, την άμεση επικοινωνία, αλλά και την διαδικασία της προώθησης ενός βιβλίου, κάτι που ένας καλός εκδοτικός οίκος θα πρέπει διαρκώς να φροντίζει.

 

Έχετε σκεφτεί το ενδεχόμενο να μεταφραστεί το βιβλίο σας σε κάποια άλλη γλώσσα, την αγγλική ίσως; Θα σας ενδιέφερε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Ποίησή μου έχει ήδη μεταφραστεί και συμπεριληφθεί σε διεθνείς ποιητικές ανθολογίες. Όλοι οι δημιουργοί έχουν, πιστεύω, την εύλογη φιλοδοξία να διαβαστεί η δουλειά τους και στο εξωτερικό, εκτός όμως από το πάθος που χαρακτηρίζει την εμπλοκή με τη δημιουργία, χρειάζονται επίσης και μετρήσιμοι στόχοι.

Πού μπορεί κάποιος να βρει το βιβλίο σας;

Τα «Κυρτά Κάτοπτρα» μπορεί κανείς να τα προμηθευτεί από το επίσημο site των Εκδόσεων «Συμπαντικές Διαδρομές», από ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, ή από επιλεγμένα βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

 

Μια ευχή σας για το μέλλον;

Περισσότερη συλλογική προσπάθεια και προοπτική. Για να τροφοδοτήσουμε ένα καλύτερο αύριο, είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν μαθήματα από το παρελθόν. Η ιστορία έχει γραφτεί άνισα και μοιραστεί ανομοιόμορφα, αλλά ακόμα κι αν δεν φτάσουμε ποτέ σε μια μοναδική «αλήθεια» στην αφήγηση της ιστορίας μας, στόχος μας ας είναι να κάνουμε τη σκηνή μεγαλύτερη, να κατανοήσουμε μια πιο πολύπλευρη προοπτική.

 

Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας. 

Ο Γιανγκ κάθισε στο τραπέζι αργά και προσεκτικά. «Δεν είμαι σίγουρος ότι αξίζει τον κόπο, Ντόροθι. Αυτή η φήμη είχε κυκλοφορήσει από την αρχή της γνωριμίας μας και ακόμη και τώρα αρνείται πεισματικά να πεθάνει». Άπλωσε τα χέρια του σε μια χειρονομία απελπισίας. «Στην αρχή με ενοχλούσε, το παραδέχομαι κύριε Χάντερ. Υποθέτω πως είχε πληγεί ο ανδρικός μου εγωισμός από το γεγονός ότι οι άνθρωποι νόμιζαν πως ήμουν τόσο γέρος και εξαθλιωμένος, ώστε δεν θα μπορούσα ποτέ να προσελκύσω μια όμορφη γυναίκα, αν δεν την είχα προηγουμένως προγραμματίσει ώστε να της αρέσω. Τώρα όμως έχω καταλήξει να το εκλαμβάνω ως μια φιλοφρόνηση που αφορά και τους δυο μας: τη Ντόροθι, επειδή οι άνθρωποι αδυνατούν να πιστέψουν πως οποιαδήποτε φυσιολογική γυναίκα θα μπορούσε να είναι τόσο όμορφη, και εμένα, επειδή ο κόσμος πραγματικά νομίζει ότι θα μπορούσα, πιθανώς, να σχεδιάσω ένα τέτοιο υπέροχο δείγμα».

Από το διήγημα «Σύζυγος-Τρόπαιο»

Κυρία Δραγούνη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο.

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω κι εγώ με τη σειρά μου γι’ αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα συζήτηση που μου έδωσε την ευκαιρία να εκφράσω και να μοιραστώ σκέψεις και συναισθήματα. Καλή δημιουργική συνέχεια και σε εσάς!

Βιογραφικό:

Η Βασιλική Δραγούνη γεννήθηκε στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ευρωπαϊκή Συγκριτική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης και έχει μεταπτυχιακό στις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Εργάζεται στον αεροπορικό χώρο.

Ποιήματα και διηγήματά της έχουν βραβευθεί σε Πανελλήνιους και Διεθνείς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, έχουν εκδοθεί σε Ανθολογίες, ποιητικές συλλογές και λογοτεχνικά περιοδικά και δημοσιεύονται σε λογοτεχνικά ιστολόγια και ψηφιακές εκδόσεις του διαδικτύου. Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές: "Πτήση στο Φως" (2017), "Σελήνη στον Σκορπιό" (2018), "Τοπία του Είναι" (2019), "Από Ένστικτο" (2020), "Όλα όσα νόμιζες" (2021) και μία συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο "Το κόκκινο φοριέται στην καρδιά" (2020), από τις Εκδόσεις Πνοές Λόγου και Τέχνης. Είναι διαχειρίστρια του λογοτεχνικού ιστολογίου artifactspirit.blogspot.com