Βραβεία Λογοτεχνίας του Φανταστικού Larry Niven 2020

Μια ανθολογία λογοτεχνίας του φανταστικού

ΜΕ ΤΗ Βασιλική Δραγούνη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Συμπαντικές Διαδρομές

 

Αγαπητή κυρία Δραγούνη, καλημέρα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές η ανθολογία με τίτλο «Βραβεία Λογοτεχνίας του Φανταστικού Larry Niven 2020». Κάθε χρόνο κυκλοφορούν άπειρα καινούργια βιβλία. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσθέσει η ανθολογία; Για ποιο λόγο κάποιος να την επιλέξει για να τη διαβάσει;    

 

Καλημέρα σας. Όταν ο αναγνώστης κάνει μια βουτιά στα νερά της λογοτεχνικής μυθοπλασίας, θέλει να νιώσει κάτι. Θέλει να βυθιστεί σε εικόνες που εκτείνονται πέρα από μια απλή περιγραφή αυτού που μπορεί να δει. Για πολλούς αναγνώστες η λογοτεχνική μυθοπλασία παρέχει μια απελπιστικά αναγκαία διαφυγή, ώστε να μπορούν να αντέξουν τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής. Εκτός όμως από την άμεση απάντηση που είναι η απόδραση, ένας άλλος λόγος για να επιλέξει κάποιος να διαβάσει την Ανθολογία είναι το ότι υποδηλώνει ρεαλισμό -φανταστικοί χαρακτήρες κατοικούν σε έναν αναγνωρίσιμο κόσμο- παρουσιάζοντας συγχρόνως μια στοχαστική προοπτική για το μέλλον, διασκεδάζει μεν αλλά αφήνει και ένα υποσυνείδητο μήνυμα. Η έλξη της φανταστικής λογοτεχνίας είναι πιο λεπτή από την επιθυμία να ξεφύγουμε από την κοσμική πραγματικότητα.

 

Μιλήστε μας για το κείμενο σας και για το τι θέλετε να πείτε με αυτό στους αναγνώστες του βιβλίου.

 

Η ιστορία πραγματεύεται την έννοια του «άλλου», ο οποίος εμφανίζεται ως απειλή αποσύνθεσης και διάλυσης, ως μία κατασκευή του φαντασιακού που τοποθετείται στο στάδιο της αναγνώρισης του κόσμου και του εαυτού και στις διαδικασίες που αυτή συνεπάγεται, δηλαδή στη διάκριση «καλού» και «κακού», «επιτρεπτού» και «απαγορευμένου».  Η ηρωίδα της ιστορίας πάσχει από ανίατη ασθένεια και προσπαθεί να ξεπεράσει τη μεταφυσική της αγωνία εφευρίσκοντας εκ νέου την γνώριμή της πραγματικότητα, μετουσιώνοντας στοιχεία από αυτήν, για να συνεχίσει να «ζει» και να επικοινωνεί με τον άντρα που αγαπά μέσω της τεχνολογίας, έως ότου αρχίσει να αισθάνεται ανταγωνιστικά απέναντι στον άλλο της εαυτό, τον οποίο η ίδια έχει εφεύρει.

Αν και μέσα από ένα δυστοπικό υπόβαθρο, η ίδια η ιστορία έχει την πρόθεση να καταδείξει το αίσθημα ελπίδας, επιβίωσης και ανασύνταξης μετά από μια καταστροφή, δεν παύει ωστόσο να παραμένει και μια αφορμή για την μελέτη της θνητότητας της ανθρώπινης φύσης και τον προσδιορισμό του πεπερασμένου ανθρώπου που συνδιαλέγεται με έναν απέραντο κόσμο, ο οποίος πάντα θα τον ξεπερνά.

 

Πιστεύετε ότι τα Βραβεία Λογοτεχνίας του Φανταστικού προσφέρουν στη λογοτεχνία στην Ελλάδα;

 

Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που συνεισφέρει στην διάδοση της λογοτεχνίας του φανταστικού στην Ελλάδα, αποδεικνύοντας πως οι θεσμοί μπορούν να επηρεάσουν ευεργετικά τη δημιουργικότητα στην τέχνη. Γενικά, τα λογοτεχνικά βραβεία αποτελούν μία άτυπη ιστορία της λογοτεχνίας μιας χώρας, αλλά αποτελούν επίσης και μια κορυφαία προβολή για ένα βιβλίο, μετακινώντας το από την αφάνεια σε αξιόλογες εμφανίσεις και προσφέροντάς του μια υγιή ώθηση δημοτικότητας στην πορεία. Με λίγα λόγια, τα Βραβεία Λογοτεχνίας του Φανταστικού συμβάλλουν αποφασιστικά όχι μόνο στην προώθηση και διάδοση του λογοτεχνικού αυτού είδους, αλλά και στην αύξηση τόσο του αναγνωστικού κοινού όσο και των επίδοξων συγγραφέων, που αποκτούν στόχους και όνειρα μέσα από την επίσημη αναγνώριση που τα βραβεία αυτά προσφέρουν. 

 

Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία του φανταστικού μπορεί να προσφέρει ένα διαφορετικό όραμα για το σύγχρονο κόσμο;

 

Η φαντασία είναι ένα είδος λογοτεχνίας που διαθέτει μαγικά και υπερφυσικά στοιχεία που δεν υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο. Αν και ορισμένοι συγγραφείς αντιπαραθέτουν ένα πραγματικό σκηνικό με φανταστικά στοιχεία, πολλοί δημιουργούν εντελώς φανταστικά σύμπαντα με τους δικούς τους φυσικούς νόμους και λογική. Η λογοτεχνία του φανταστικού είναι γεμάτη με οράματα για το μέλλον και τα πολλά θαυμαστά πράγματα που μπορεί να επιτύχει το ανθρώπινο γένος. Αλλά είναι επίσης γεμάτη προειδοποιήσεις - και καλό θα ήταν να προσέχουμε μερικά από τα μεγάλα μηνύματα που τώρα είναι πιο σχετικά από ποτέ.

 

Μιλήστε μας για τον δικό σας τρόπο γραφής. Τι άλλο να περιμένουμε από εσάς στο μέλλον;

 

Καταρχάς ξεκινώ με αυτά που γνωρίζω. Εμπνέομαι από αληθινούς ανθρώπους, αληθινά συναισθήματα, αληθινά γεγονότα. Ξεκινώντας τη διαδικασία της συγγραφής σε έναν κόσμο με τον οποίο είμαι εξοικειωμένη, είναι γενικά πολύ πιο εύκολο για μένα στη συνέχεια να «φορέσω τα παπούτσια» των χαρακτήρων μου και να βυθιστώ στο σκηνικό της ιστορίας μου, να σκεφτώ μικρές στιγμές που φαίνονται να έχουν μόνιμα χαθεί στη μνήμη και να αφήσω αυτούς τους στοχασμούς να καθοδηγήσουν τη φιλοσοφία που στηρίζει τη γραφή μου..

Όσον αφορά στο μέλλον, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα συνεχίσω είτε μέσω ποίησης είτε μέσω πεζογραφίας την αναζήτηση αυτού που μιλάει στη δική μου ψυχή, για να το επικοινωνήσω με τους αναγνώστες αλλά και για να μάθω από αυτό, να το αναλύσω, να το συνθέσω, να το εντάξω στο παρόν μου..

 

Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας. Ελπίζουμε να μπορέσουμε σύντομα να οργανώσουμε Όψεις του Φανταστικού και να παρουσιάσετε το κείμενο  σας σε κοινό. Κάτι τελευταίο που θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας;

 

Κι εγώ σας ευχαριστώ. Συνοψίζοντας θα ήθελα να πω ότι τα τελευταία χρόνια γίναμε μάρτυρες παγκόσμιων αναταραχών: πανδημίες, πόλεμοι, κλιματική και περιβαλλοντική κρίση, αόρατες συνδέσεις μεταξύ διαδικτυακών θεωριών συνωμοσίας σε όλο τον κόσμο, αναταραχών που ξεδιπλώνονται με ξαφνικές, απροσδόκητες, δραματικές και (για πολλούς) τρομακτικές συνέπειες, με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι ζούμε καθημερινά στην κόψη του ξυραφιού. Η λογοτεχνία του φανταστικού θέτει σημαντικά ερωτήματα, όπως: ποιοι είμαστε; πού οδεύει η ανθρωπότητα; τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και πόση σημασία έχει, τελικά; τι συμβαίνει στους ανθρώπους σε μια αυτοματοποιημένη κοινωνία; πώς αλλάζουμε όταν όλη μας η ζωή είναι online; είμαστε μόνοι στο σύμπαν και τι συμβαίνει αν η απάντηση είναι όχι; πού πάμε μετά το ταξίδι μας στη γη και ποιος το αποφασίζει; Και ακόμη και αν κάποιοι από εμάς δεν τα είχαν ποτέ σκεφτεί ως τώρα, τότε μάλλον είναι μόνο θέμα χρόνου. Πολλές φορές, η λογοτεχνία του φανταστικού μας δείχνει έναν κόσμο που απεικονίζει το πιθανό μέλλον μας. Αν συνεχίσουμε να βασιζόμαστε στην τεχνολογία, τα ρομπότ θα πάρουν τον έλεγχο των ανθρώπων. Αν συνεχίσουμε να κακομεταχειριζόμαστε το περιβάλλον, θα ζούμε σε έναν κόσμο εξαντλημένο από φυσικούς πόρους. Τα δυστοπικά λογοτεχνικά έργα μας διδάσκουν τι δεν πρέπει να κάνουμε, ενώ τα ουτοπικά μας διδάσκουν τι πρέπει να κάνουμε - τα περισσότερα, πάντως, μας μεταφέρουν ένα ισχυρό μήνυμα για τον τρόπο που ζούμε.

 

Βασιλική Δραγούνη

Η Συνέντευξη στις Συμπαντικές Διαδρομές:

http://universe-pathways.blogspot.com/2022/03/larry-niven-2020.html