Η συγγραφέας Βασιλική Δραγούνη μιλά για την ανθολογία των βραβείων της λογοτεχνίας του φανταστικού «LARRY NIVEN 2020»

Από την Στέλλα Πετρίδου και το Texnesonline

Link: https://www.texnesonline.gr/2022/10/larry-niven-2020_52.html 

 

Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου

 

Ο Λάρι Νίβεν είναι πολυβραβευμένος Αμερικανός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της λογοτεχνίας του φανταστικού στον κόσμο. Η δημιουργία των «Βραβείων Λογοτεχνίας του φανταστικού LARRY NIVEN» από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές» όχι μόνο αποδίδει μεγάλη τιμή στον αναφερόμενο συγγραφέα, αλλά ταυτόχρονα δίνει το βήμα και σε νεώτερους συγγραφείς να δοκιμάσουν τις δικές τους δυνάμεις στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος. Ήδη έχουν περάσει δέκα χρόνια από την πρώτη φορά και τα βραβεία αυτά συνεχίζουν να αναδεικνύουν συγγραφικά ταλέντα. Ποια η δική σας γνώμη για την θέσπιση των βραβείων αυτών;

Τα Βραβεία Λογοτεχνίας του Φανταστικού Larry Niven συμβάλλουν αποφασιστικά όχι μόνο στην προώθηση και διάδοση της λογοτεχνικής μυθοπλασίας, αλλά και στην αύξηση τόσο του αναγνωστικού κοινού όσο και των επίδοξων συγγραφέων, που αποκτούν στόχους και όνειρα μέσα από την επίσημη αναγνώριση που τα βραβεία αυτά προσφέρουν. Τα Βραβεία Larry Niven αποτελούν επίσης και μια κορυφαία προβολή για ένα βιβλίο, μετακινώντας το από την αφάνεια σε αξιόλογες εμφανίσεις και προσφέροντάς του μια υγιή ώθηση δημοτικότητας στην πορεία.

Θεωρείτε κι εσείς τον Λάρι Νίβεν συγγραφέα - πρότυπο για τους επόμενους κι ανερχόμενους συγγραφείς της λογοτεχνίας του φανταστικού; 

Το έργο του Larry Niven ξεχωρίζει επειδή θέτει την επιστήμη στον πυρήνα των συναρπαστικών ιστοριών και προσφέρει αξιοσημείωτες γνώσεις για το πώς η τεχνολογία μεταμορφώνει τη ζωή. Αποτελεί συγγραφέα - πρότυπο γιατί σε μια μακρά και λαμπρή καριέρα, ο Larry Niven έχει χαρίσει οράματα που εμπνέουν μια ατελείωτη προσέγγιση για το αδύνατο.

Κρατώ στα χέρια μου την ανθολογία των βραβείων της λογοτεχνίας του φανταστικού για το έτος 2020. Τίτλος του «LARRY NIVEN 2020». Κυκλοφορεί φυσικά από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές». Ανάμεσα στα ονόματα των βραβευθέντων βρίσκεται και το δικό σας. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;

Χαρά και ενθουσιασμό που η δουλειά μου επιβραβεύθηκε και μάλιστα από έναν τόσο σημαντικό θεσμό, ένα υπέροχο συναίσθημα που προσωπικά μου δίνει κέφι και διάθεση να συνεχίσω να προσπαθώ.

Με πόσα έργα συμμετέχετε στην ανθολογία αυτή;

Συμμετέχω με το διήγημα «Η άλλη», το οποίο κυκλοφόρησε και σε βιβλίο, κέρδισε το 1ο Βραβείο "Επιστημονικής Φαντασίας" LARRY NIVEN 2020 στην κατηγορία διήγημα και είναι αφιερωμένο σε όλες τις γυναίκες που καθημερνά δίνουν το δικό τους αγώνα. Η ιστορία του βιβλίου είναι βασισμένη σε γεγονότα της πραγματικής ζωής, με πολλές ανατροπές και γρήγορους ρυθμούς, μέσα από τους οποίους διαφαίνεται η εσωτερική αγωνία για τον άνθρωπο εναντίον των αμέτρητων δυνατοτήτων της τεχνολογικής προόδου, για τις ατέλειες που μας κάνουν ανθρώπους και για το τι είναι αυτό που πραγματικά έχει σημασία στη ζωή.

Ποιο θέμα ή ποια θέματα πραγματεύεστε στο βιβλίο;

Πραγματεύεται την έννοια του «άλλου», ο οποίος εμφανίζεται ως μία κατασκευή του φαντασιακού που τοποθετείται στο στάδιο της αναγνώρισης του κόσμου και του εαυτού και στις διαδικασίες που αυτή συνεπάγεται, δηλαδή στη διάκριση «καλού» και «κακού», «επιτρεπτού» και «απαγορευμένου».  Η ηρωίδα της ιστορίας πάσχει από ανίατη ασθένεια και προσπαθεί να ξεπεράσει τη μεταφυσική της αγωνία εφευρίσκοντας εκ νέου την γνώριμή της πραγματικότητα μετουσιώνοντας στοιχεία από αυτήν, για να συνεχίσει να «ζει» και να επικοινωνεί με τον άντρα που αγαπά μέσω της τεχνολογίας, έως ότου αρχίσει να αισθάνεται ανταγωνιστικά απέναντι στον άλλο της εαυτό, τον οποίο η ίδια έχει εφεύρει.

Αν και μέσα από ένα δυστοπικό υπόβαθρο, η ίδια η ιστορία έχει την πρόθεση να καταδείξει το αίσθημα ελπίδας, επιβίωσης και ανασύνταξης μετά από μια καταστροφή. Δεν παύει, ωστόσο, να παραμένει και μια αφορμή για την μελέτη της θνητότητας της ανθρώπινης φύσης και τον προσδιορισμό του πεπερασμένου ανθρώπου που συνδιαλέγεται με έναν απέραντο κόσμο, ο οποίος πάντα θα τον ξεπερνά.

Θεωρείτε πως είναι εμφανής η επίδραση του Λάρι Νίβεν στα συγκεκριμένα έργα που φιλοξενούνται στο βιβλίο αυτό; Και με ποιον τρόπο;

Η επίδραση του Λάρι Νίβεν είναι εμφανής στα περισσότερα από τα έργα της ανθολογίας ως προς την εφευρετικότητα, την γνωστική πληθωρικότητα, την αίσθηση ότι η τεχνολογική ευφυία μπορεί να είναι τελικά ωφέλιμη για την ανθρωπότητα.

Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι αντιπροσωπευτικό του περιεχομένου των έργων του βιβλίου; Τι πιστεύετε;

Πιστεύω πως αντιπροσωπεύει πλήρως το περιεχόμενο και, μέσα σε ένα ουσιαστικά φουτουριστικό και τεχνοφιλικό πλαίσιο, παρέχει μια επεξηγηματική δομή για την επέκταση της ανθρωπότητας στο διάστημα.

Υπάρχει κάποιο έργο του βιβλίου αυτού, ενός άλλου συγγραφέα, που σας άρεσε πάρα πολύ και θα θέλατε να είχατε γράψει εσείς;

Ναι, μου άρεσε πολύ το διήγημα «Ανήσυχος Ύπνος» του Γεωργίου Μαραζιώτη, ένα διήγημα τρόμου και μυστηρίου, με γρήγορους ρυθμούς και σαρδόνιο τέλος.

Για ποιο λόγο εσείς προσωπικά αποφασίσατε να στρέψετε το συγγραφικό σας ενδιαφέρον στη λογοτεχνία του φανταστικού; Τι ήταν και τι εξακολουθεί να είναι αυτό που σας συναρπάζει περισσότερο σ’ αυτήν;

Στη φανταστική λογοτεχνία τα πάντα είναι συμβατά μεταξύ τους, τα πάντα μπορούν να συμβούν και τα πάντα να συνυπάρξουν. Η λογοτεχνική μυθοπλασία εμπεριέχει εικόνες που εκτείνονται πέρα από μια απλή περιγραφή αυτού που μπορεί κανείς να δει. Παράλληλα υποδηλώνει ρεαλισμό -φανταστικοί χαρακτήρες κατοικούν σε έναν αναγνωρίσιμο κόσμο- παρουσιάζοντας συγχρόνως μια στοχαστική προοπτική για το μέλλον, διασκεδάζει μεν αλλά αφήνει και ένα υποσυνείδητο μήνυμα.

Παρατηρώντας τη μεγάλη και συνεχώς αυξανόμενη εκδοτική κίνηση βιβλίων επιστημονικής φαντασίας θεωρείτε τελικά κι εσείς πως το λογοτεχνικό αυτό είδος έχει απήχηση στις μέρες μας; Ποια η προσωπική σας γνώμη;

Τα τελευταία χρόνια γίναμε μάρτυρες παγκόσμιων αναταραχών: πανδημίες, πόλεμοι, κλιματική και περιβαλλοντική κρίση, αόρατες συνδέσεις μεταξύ διαδικτυακών θεωριών συνωμοσίας σε όλο τον κόσμο, αναταραχών που ξεδιπλώνονται με ξαφνικές, απροσδόκητες, δραματικές και (για πολλούς) τρομακτικές συνέπειες, με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι ζούμε καθημερινά στην κόψη του ξυραφιού. Η λογοτεχνία του φανταστικού έχει απήχηση στις μέρες μας γιατί αφενός για πολλούς αναγνώστες παρέχει μια απελπιστικά αναγκαία διαφυγή ώστε να μπορούν να αντέξουν τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής, αφετέρου μας δείχνει έναν κόσμο ο οποίος απεικονίζει το πιθανό μέλλον μας.

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό; 

Μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό, καθώς θέτει σημαντικά ερωτήματα όπως: ποιοι είμαστε; πού οδεύει η ανθρωπότητα; τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και πόση σημασία έχει, τελικά; τι συμβαίνει στους ανθρώπους σε μια αυτοματοποιημένη κοινωνία; είμαστε μόνοι στο σύμπαν και τι συμβαίνει αν η απάντηση είναι όχι; πού πάμε μετά το ταξίδι μας στη γη και ποιος το αποφασίζει; Τα δυστοπικά λογοτεχνικά έργα μας διδάσκουν τι δεν πρέπει να κάνουμε, ενώ τα ουτοπικά μας διδάσκουν τι πρέπει να κάνουμε - τα περισσότερα, πάντως, μας μεταφέρουν ένα ισχυρό μήνυμα για τον τρόπο που ζούμε.

Αν σας ζητούσαν να χαρακτηρίσετε το συνολικό αποτέλεσμα του βιβλίου με μια λέξη, ποια θα ήταν αυτή;

Θα το χαρακτήριζα με τέσσερις λέξεις ως μία ευρεία, σύνθετη, Μελλοντική Ιστορία.

Το εκδοτικό σας σπίτι είναι γνωστό ότι στηρίζει και προωθεί τη λογοτεχνία του φανταστικού. Εσείς προσωπικά είστε ευχαριστημένοι από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές»;

Είμαι πολύ ευχαριστημένη από την μέχρι τώρα συνεργασία μου με τις Εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές», και όσον αφορά στις συμμετοχές μου στις Ανθολογίες και στα Βραβεία Larry Niven, αλλά και στα βιβλία μου «Κυρτά Κάτοπτρα», «Η άλλη» και «Ρωγμές στο προσωπείο». Είναι επαγγελματίες σε αυτό που κάνουν, τόσο ως προς τα τυπικά, τεχνικά θέματα, όσο και ως προς τον σεβασμό στον συγγραφέα, την άμεση επικοινωνία, αλλά και την διαδικασία της προώθησης ενός βιβλίου, κάτι που ένας καλός εκδοτικός οίκος θα πρέπει διαρκώς να φροντίζει.

Να περιμένουμε μια πιθανή συμμετοχή σας στα λογοτεχνικά βραβεία της επόμενης χρονιάς; 

Θα ήταν μεγάλη μου χαρά να συμμετάσχω! Θα ήθελα να προσπαθήσω ξανά να φανταστώ τι είδους μέλλοντα είναι δυνατά, ποια είναι επιθυμητά, ώστε να εισαγάγω ξανά το καλύτερο δυνατό μέλλον σε κάποια κοσμική πραγματικότητα.

Μια ευχή σας για το μέλλον;

Ας μην επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στο τώρα, ας πάμε πέρα από την παρούσα στιγμή. Ας μάθουμε από τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων, από χαρακτήρες σε βιβλία και ταινίες. Και ας εξετάσουμε τις πολλαπλές κατευθύνσεις που το μέλλον μας μπορεί να πάρει. Ναι, η σκέψη για το μέλλον μπορεί να προκαλέσει άγχος, αλλά αυτή η αξιοσημείωτη ικανότητα προσομοίωσης του πιθανού μέλλοντός μας είναι που κάνει την προοπτική - και τη ζωή ξεχωριστή.

Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το έργο σας.

«Loreen2: Δούλεψε! Sam, δούλεψε! Είναι εκπληκτικό - δεν υπάρχει πόνος. Είμαι ζωντανή! Είμαι ζωντανή. Sam, δεν θα πεθάνω.

Loreen2: Sam; Είσαι εκεί;

Η Loreen κοίταξε την οθόνη και ένιωσε μια περίεργη, σουρεαλιστική ζήλια.

Τα δάχτυλα του Sam κινήθηκαν πάνω στο πληκτρολόγιο.

Sam: Είμαι εδώ. Το ίδιο κι εσύ.

Loreen2: Το ξέρω, χαζούλη. Αυτό ακριβώς έλεγα πριν.

Sam: Όχι, δεν καταλαβαίνεις. Το σώμα σου - είσαι ακόμα εσύ.

Loreen2: Εννοείς ότι υπάρχω δύο φορές;

Sam: Ναι.

Loreen2: Και η άλλη πεθαίνει;

Πέρασε ένα ατελείωτο λεπτό προτού ο Sam πληκτρολογήσει ξανά.

Sam: Ναι.

Loreen2: Δεν ξέρω τι να πω.

Η Loreen έσπρωξε τον Sam από τον υπολογιστή.»

Σας ευχαριστώ πολύ για την συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία προσωπική και συγγραφική.

Σας ευχαριστώ κι εγώ για τις εύστοχες ερωτήσεις, σας εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια!